منوچهر پیشوا
انتشار «فرهنگ واژگان گویش‌های ایران» گام نخست است، برای پژوهشهای بنیادین در زمینه‌ی شناخت و ریشه‌یابی پیوستگیِ گویش‌هایِ گونه‌گون در پهنه‌ی گسترده‌ی ایران فرهنگی و الگویی درست، برای آنانی که هرچند در حال حاضر به دلیل تقسیم‌بندی‌های سیاسی، خارج از مرزهای کنونی ایران به سر میبرند، ولی از دیدگاه جغرافیایی، اجتماعی و فرهنگی در بستر باورها، آیین‌ها و زبان مشترک ایرانی برای بالندگی این فرهنگ کهن و گرانمایه می‌کوشند.
باغ‌ها را گرچه دیوار و در است
شاخه‌ها را از جدایی گر غم است
از هواشان راه با یکدیگر است
ریشه‌ها را دست در دست هم است
بهره‌ی مطالعه و بررسی این کتاب این تواند بود که همه‌ی زبان‌ها و لهجه‌های رایج در ایران بخشی از فرهنگ شفاهی ماست و با توجه به اینکه ریشه در دیرین‌ترین گویش‌های ایرانی، اوستایی و حتی مادی باستان دارد می‌تواند خزانه‌ای باشد، برای هرچه غنی‌تر کردن زبان فارسی رایج امروزی که زبان ملّی و تکیه‌گاه فرهنگ، ادبیات، اندیشه‌ی ایرانی و میراث مشترک همه تیره‌های آریایی ست. باید دانست که چون این گویش‌های محلی و منطقه‌ای نوشتاری نبوده‌اند، نمی‌توانند به گونه زبان مستقلی مورد استفاده قرار گیرند.
در این کتاب بیش از ۱۷۰۰۰ واژه از گویش‌های بیش از ۵۲۰ شهر و روستای ایران گردآوری شده است. در بخش پیوست کتاب که شامل مجموعه‌ی واژگان همگون در دوردست‌های ایران، برابریاب فارسی، نمایه، کتابنامه و کتابشناسی زبان و گویش‌های ایرانی است، دستیابی پژوهنده و خواننده‌ی مشتاق را به نکات و واژگان مورد نظر آسان می‌کند.
فرهنگ واژگان گویش‌های ایران
پژوهشگر و مؤلف: غلامرضا آذرلی
ناشر: هزار کرمان با یاری کتابسرای بلخ
با شمارگان ۱۰۰۰ نسخه
۷۴۲ رویه
بها ۱۶۵۰۰ تومان
نشانیِ کتابسرای بلخ: تهران، بلوار کشاورز، روبه‌روی پارک لاله، خیابان جلالیه، شماره ۱۲. تلفن: ۸۸۹۵۱۳۱۲
جستارهای وابسته
با بلوچی آشنا شویم غلامرضا آذرلی: بلوچی از دید زبان و تاریخ و فرهنگ در خانواده‌ی گویش‌های ایرانی جا می‌گیرد، لیک هنوز انگشت‌شماری از واژگان کهن‌تر خود را با گذشت هزاران سال نگه داشته و کاربرد همان واگویی و هجاهای اوستایی و سانسکریت را در بر می‌گیرد و همچنان نزدیکی آشنایی با فارسی امروزی […]- چاپ فرهنگ دوسویه‌ی پارسی – بلوچی از سوی پارسی‌انجمن سردبیر پارسی‌انجمن: زبان‌ها و گویش‌های ایرانی گنجینه‌‌ای ارزشمند و پشتوانه‌ای سترگ برای زبان پارسی‌اند که با بررسی آنها بسیاری از ناشناخته‌های زبان‌شناختی زدوده و با واکاوی این کان‌های پرگوهر بخش‌های ناشناخته‌ای از فرهنگ ایرانشهر بازشناسی می‌شود. زین‌روست که فرهنگ کوچک پارسی ـ بلوچی، بلوچی ـ پارسی نخستین نبیگی[=کتابی] است که در بخش […]
بارگیریِ «تاریخِ ادبیاتِ ایران پیش از اسلامِ» تفضلی پارسی‌انجمن: «تاریخِ ادبیاتِ ایران پیش از اسلام» نوشته‌ی استادِ جانباخته‌ی دانشگاهِ تهران، دکتر احمد تفضلی، است. این نبیگ فهرستی از سدها نبیگی است که از ایرانِ باستان به امروز رسیده، به همراهِ چکیده‌ای از درونه‌ی آنها. این نبیگ و دیگر مانندانِ آن به تنهایی پاسخی‌اند به کم‌خوانانِ پرگو و دژآگاهانی که گویند ایرانیان باستان نوشته‌ای […]
کوشش برنامه‌مند برای پارسی‌زدایی از افغانستان پارسی‌انجمن: غفرانِ بدخشانی زاده‌ی ۲۶ شهریورِ ۱۳۶۱ در بهارستانِ بدخشان است. او آموزشهای نخستین را تا ۱۳ سالگی در بدخشان گرفت و سپس راهی هلند شد و در آن جای دستوری (دکتری) فلسفه گرفت.
آن چه در پی می‌آید بخشی از گفت‌وگویی است با اوی درباره‌ی روزگار پارسی در […]
بارگیریِ «گویشِ آذری» از روحی انارجانی پارسی‌انجمن: گواهیها و پژوهشهای دانشمندان به استواری نشان می‌دهد که پیش از ترکی، گویشِ پهلویِ آذری تا سالهای انجامینِ سده‌ی دهم و نیز تا نیمه‌ی سده‌ی یازدهمِ مَهی در همه‌ی آذربایجان روایی داشته است. از این گویشِ ایرانی ـ که شوربختانه با ترک‌تازی ترکان به آذربایجان جایش را ترکی گرفت ـ نمونه‌هایی درخور برجای مانده که بزرگ‌ترین نمونه‌ی […]
پشتِ پرده‌ی برنامه‌ی شومِ «دری» نامیدن و «تاجیکی» خواندنِ «پارسی» عزیز آریانفر، نویسنده، ادیب و پژوهشگرِ برجسته‌ی افغانستانی، در یادداشتِ زیر از پشتِ پرده‌ی برنامه‌ی شومِ شورویِ پیشین در «دری» نامیدن و «تاجیکی» خواندنِ «پارسی» در افغانستان و تاجیکستان، در راستای جدایی‌افکنی میانِ پارسی‌زبانانِ جهان، می‌گوید. یادداشتِ استاد را که «پارسی‌انجمن»، بی دگرگونی، به دنباله آورده است […]
با درود بسیار
سخنی با جناب آذرلی گرانقدر دارم
کار شما بی نظیر است بنده زبان های باستانی را بررسی می کنم کارم ریشه یابی است صفحه ای در فیسبوک دارم به نام ( زبان شناسی پیش از تاریخ)گویش های ایران ملاک کار من است و شاهکار جناب اذرلی کمک بسیار در این تحقیق است نمی دانم با چه زبانی از ایشان تشگر کنم من می دانم چه شاهکاری خلق کرده اند اما با ایشان نکته ای دارم وان نوشتن انگلیسی واژه هاست که با همه ی دقت گاهی نوشتن ان با قاعده ی ریشه شناسی منطبق نیست مثلا واژه ی (خاگونه ) را این گونه نوشته اند ( khagu na )در خالی که این گونه است ( kha guna) و معنی آن (خورشید گونه) است ( خا ) در دوران میتراییسم خورشید است در ( سانسکریت ) وساخت های بسیاری به ما رسیده مانند ( خاهر)و ( خار ) خ.اهر در کرمان و …..( خاره ) در سیستان
من نوه‌ای اقای آذرلی هستم ایشان چون در سن بالایی بسر میبرند نتوانستند شخصا تشکر کنند و بنده از جانب ایشان بابت دیدگاه‌‌تان بسیار متشکرم.
شمارۀ نوشته‌شده در اینجا به یک قالی‌شویی واگذار شده.